Możliwy rekord deficytu budżetowego w 2026 roku?
„`html
Projekt ustawy budżetowej na 2026 rok – kluczowe wyzwania
Rząd planuje w czwartek zająć się projektem ustawy budżetowej na rok 2026. Chociaż na ten moment nie są znane szczegóły, wiadomo, że zarówno skala wydatków, jak i potrzeby finansowe państwa rosną, a prognozy dotyczące przychodów wydają się obarczone ryzykiem.
Deficyt budżetowy – tendencje i prognozy
Ekonomiści przewidują, że najbliższy rok może przynieść kolejny rekordowy deficyt budżetowy. Karol Pogorzelski, ekonomista Banku Pekao, podkreśla, że punkt wyjścia jest wysoki, a szanse na jego obniżenie w kolejnym roku są niewielkie. Według szacunków, luka budżetowa w 2026 roku najprawdopodobniej przekroczy 300 mld zł, co oznaczałoby pobicie dotychczasowego rekordu – w 2025 roku zaplanowano deficyt na poziomie 289 mld zł, dla porównania w 2024 roku wynosił 211 mld zł, a w 2023 roku 85 mld zł.
Pewnym pocieszeniem może być prognozowany spadek deficytu w relacji do PKB – może on wynieść lekko poniżej 6%, po 6,6% w minionym roku.
Reakcje rynków finansowych i inwestorów
W związku z przynależnością Polski do unijnej procedury nadmiernego deficytu, ograniczanie deficytu w realnej wartości nabiera szczególnego znaczenia, aby utrzymać zaufanie inwestorów oraz korzystne notowania na rynkach finansowych. Piotr Bujak, główny ekonomista PKO Banku Polskiego, zaznacza, że jeśli Polska pokaże rzeczywiste ograniczenie deficytu, reakcja rynków nie powinna być gwałtowna, nawet przy wysokich kwotach nominalnych. Kluczowe znaczenie ma też poprawa struktury wydatków z większym udziałem inwestycji oraz planowane efektywniejsze wykorzystanie środków unijnych.
Dochody i podatek – perspektywy na 2026 rok
Choć ekonomiści nie przewidują gwałtownego załamania dochodów państwa, nie należy oczekiwać ich dynamicznego wzrostu. Niska inflacja prognozowana na poziomie 3% może spowolnić wpływy z podatku VAT. Podatek PIT również nie przyniesie przełomu, gdyż spodziewany wzrost płac nie będzie już tak dynamiczny jak w poprzednich latach.
- Opozycja wiąże nadzieje z uszczelnieniem systemu podatkowego, jednak już teraz luka VAT została znacząco zredukowana.
- Minister finansów zapowiada podwyżki podatków na 2026 rok – wzrosnąć mają akcyza na alkohol, wyroby tytoniowe, opłata cukrowa oraz podatek CIT płacony przez banki.
- Szacowany skutek tych działań to około 10 mld zł dodatkowych dochodów.
Warto też zwrócić uwagę, że nie wszystkie propozycje zmian podatkowych mają szansę wejść w życie – prezydent zapowiedział sprzeciw wobec podwyżki akcyzy, choć nie zajął jednoznacznego stanowiska dotyczącego zwiększenia podatków dla banków.
Wydatki budżetowe i struktura kosztów
Po stronie wydatków największe wyzwanie stanowi rosnące zapotrzebowanie na środki na bezpieczeństwo kraju oraz ochronę zdrowia. Prognozy mówią nawet o aż 5% PKB na obronność (niemal 200 mld zł), finansowanych zarówno z budżetu państwa, jak i funduszy pozabudżetowych.
- Krajowy Fundusz Zdrowia planuje wydatki na poziomie 217 mld zł, z czego 26 mld zł ma pochodzić z dotacji budżetowej, choć eksperci wskazują, że kwota ta może okazać się niewystarczająca.
- Waloryzacja rent i emerytur w 2026 roku ma wynieść 4,9%, co pociągnie za sobą kolejne miliardy złotych wydatków.
- Podwyżki dla pracowników budżetówki, administracji, służb mundurowych i sędziów są rozważane, jednak mogą zostać ograniczone lub nawet wstrzymane.
Programy socjalne i planowane wydatki
Dodatkową presję na wydatki państwa wywołują rozbudowane programy socjalne, które mają obowiązywać w pełnym wymiarze przez cały przyszły rok:
- Świadczenie 800+ – koszt roczny ok. 64 mld zł
- Program Aktywny Rodzic – ok. 9 mld zł
- Program „renty wdowiej” – do 9 mld zł w 2026 roku
Zdaniem ekonomistów, największe możliwości ograniczenia deficytu istnieją po stronie wydatków. Jednak trudno oczekiwać, by w roku wyborczym pojawiły się istotne reformy w tym zakresie. Optymistycznym scenariuszem wydaje się po prostu brak nowych inicjatyw podwyższających wydatki socjalne.
Proces legislacyjny i harmonogram pracy nad budżetem
Rząd ma czas do końca sierpnia na przyjęcie projektu ustawy budżetowej na rok 2026. Po konsultacjach społecznych projekt trafi do Sejmu przed końcem września. Parlament ma do czterech miesięcy na uchwalenie budżetu, który następnie przekazywany jest prezydentowi do podpisu. Prezydent nie dysponuje prawem weta wobec ustawy budżetowej, ale może skierować dokument do Trybunału Konstytucyjnego w celu kontroli.
„`
